سیستم کنترل پایداری (ESP,ESC)
ESP مخفف Electronic Stability Program
ESC مخفف Electronic Stability Control
کنترل پایداری الکترونیکی (ESC) ، برنامه‌ی کنترل پایداری (ESP) و یا کنترل دینامیکی پیداری (DSC) اسم‌هایی است که به سیستم ESP داده شده است. این سیستم یک مجموعه‌ی کامپیوتری است که وظیفه‌ی افزایش پایداری خودرو را در مواقعی که چسبندگی خودرو به جاده کاهش پیدا میکند (خودرو شروع به سرخوردن میکند) را داراست. این سیستم با دسترسی و اعمال نیروی ترمز به هرکدام از چرخها به صورت جداگانه خودرو را به مسیری که راننده توسط فرمان مشخص کرده باز می‌گرداند. با این مقاله از ماشینیسم همراه شوید.
امروزه سیستم‌های مختلفی روی خودرو نصب می‌شوند که می‌توانند راحتی و امنیت خودرو را به صورت چشمگیری افزایش دهند. یکی از این سیستم‌ها که احتمالا اسم آن را زیاد شنیده‌اید و روی بسیاری از خودروهای روز دنیا نصب شده است، سیستم ESP می‌باشد.
مزایای سیستم ESP
فرض کنید با سرعت بالا وارد یک پیچ می‌شوید و سنسورهای این سیستم به درستی خارج شدن خودرو از کنترل را تشخیص می‌دهد و با استفاده از سیستم ترمز به منظور کنترل خودرو مداخله میکند. اگر فرمان خودرو توسط راننده به گونه‌ای چرخانده شود که خودرو دچار بیش فرمانی شده باشد، چرخ جلو-بیرونی ترمز می‌گیرد تا حالت بیش فرمانی از بین برود و اگر فرمان‌گیری موجب کم فرمانی شود به منظور افزایش زاویه چرخش خودرو، چرخ عقب-درونی خودرو ترمز میکند. اگر راننده در حین عبور از پیچ به فشار دادن پدال گاز ادامه دهد و این گاز دادن با نتایج محاسبه شده توسط کامپیوتر مغایرت داشته باشد، توان خروجی از موتور توسط سیستم ESP محدود می‌شود.
نحوه عملکرد esp
ای اس پی با اندازه گیری مداوم این پارامترها وضعیت حرکتی خودرو را بررسی میکند:
۱-سرعت گردش هر چرخ و سرعت حرکت خودرو
۲-وضعیت قرار گیری فرمان و همینطور محاسبه سرعت گرداندن فرمان
۳-میزان شتاب وارده طولی و شعاعی به خودرو
۴-وضعیت موتور از نظر گشتاور تولیدی
۵-در بعضی از گونه ها تعدادی سنسور برای بررسی وضعیت مسیر حرکت از نظر خیس یا خشک بودن و همینطور میزان لغزندگی مسیر حرکت هم وجود دارد
پس از بررسی پارمترها فوق ای اس پی یک نقشه کلی از نظر چگونگی حرکت خودرو و وضعیت چرخها تنظیم میکند و با مقایسه این مقادیر با مقادیر ایده آل مورد نیاز خودرو تصمیم به دخالت در امر رانندگی می گیرد. به این ترتیب که با توجه به سرعت حرکت خودرو و شتاب وارده به خودرو از جهات مختلف و همینطور چگونگی کارکرد راننده با فرمان نتیجه گیری می کند که شرایط حرکت خودرو عادی یا با انحراف قسمت جلوی خودرو و یا انحراف قسمت عقب خودرو. در صورت وجود هر کدام با استفاده تکی یا توام از ترمز چرخ ها و گاها” گشتاور موتور شروع به اصلاح وضعیت حرکت خودرو میکند.
کنترل پایداری الکترونیکی برای جلو گیری از تصادف
در طی یک مطالعه که توسط دولت ایالات متحده سازمان‌دهی شده بود، نشان داده شد که ESC میزان تصادفات تک‌وسیله‌ای (تصادفی که فقط شامل یک وسیله‌ی نقلیه است) را تا ۳۴ درصد برای خودروهای معمولی و تا ۵۹ درصد برای خودروهای SUV (شاسی‌بلند) کاهش می‌دهد. موسسه‌ی بیمه برای امنیت بزگراه‌ها نیز تخمین زده است که ESC میزان تصادف مرگبار تک‌وسیله‌ای را تا ۵۶ درصد و تصادفات شامل چند وسیله‌ی نقلیه را تا ۳۲ درصد کاهش می‌دهد. با اثبات کارامدی این سیستم ایمنی، دولت ایالات متحده استفاده از این سیستم در خودروهای تولیدی سال ۲۰۱۲ و بعد از آن را اجباری اعلام کرد.
برنامه‌های سیستم esp در خودرو
سیستم‌های ESC در بعضی از خودروهای پیشرفته به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شوند که دیرتر از حد معمول فعال شوند، به این معنی که راننده اجازه دارد تا حدی خودرو را از مسیر خود منحرف کند قبل از اینکه ESC فعال شده و خودرو را به مسیر برگرداند. بعضی از خودروهایی جنرال موتورز مانند شورولت کامارو (Chevrolet Camaro)، شورولت کوروت (Chevrolet Corvette) و همچنین خودروهای شرکت کادیلاک مانند ATS-V و CTS-V دارای چند مود برای سیستم ESC هستند که به راننده اجازه می‌دهد تا میزان دخالت و محافظت سیستم ESC را به دلخواه خود تنظیم کند.
تفاوت (ESP,ESC)
شرکت‌های تولید خودرو از اسم‌های مختلفی برای سیستم کنترل پایداری الکترونیکی استفاده می‌کنند، که از آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ESP مخفف Electronic Stability Program
ESC مخفف Electronic Stability Control
استبیلی‌ترک (StabiliTrak)
دستیار پایداری خودرو (Vehicle Stability Assist (VSA))
کنترل پایداری خودرو (Vehicle Stability Control (VSC))
کنترل دینامیکی خودرو (Vehicle Dynamic Control (VDC))
کنترل دینامیکی پایداری (Dynamic Stability Control (DSC))
ادونس‌ترک با کنترل غلتشی پایداری (AdvanceTrac with Roll Stability Control)
خودروهای دارای esp در ایران
بیش از 30 سال از عرضه این فناوری به بازار خودرو می گذرد و تقریبا تمامی خودروهای صفر کیلومتر تولید انبوه به شکل پیش فرض به سامانه ئی اس پی مجهزند، چرا بر اساس قوانین ایمنی بسیاری از کشورها، نصب این فناوری اجباری است و براساس آمارها و تخمین های ایمنی وجود این عملگر نسبتا ساده الکترو مکانیکی، باعث کاهش 40 درصدی تصادفات رانندگی میشه و طبیعتا تا حالا از میلیون ها مرگ جلوگیری کرده است.
اما براساس قوانین کشورمان تاکنون وجود ESP در خودروهای تولیدی یا مونتاژ داخلی اجباری نبوده است و قرار بود این سامانه ایمنی در خودروهای جدید از امسال مطابق با استاندارد 85 گانه اجباری شود که البته ظاهرا با توجه به شدت تحریم های بین المللی، اجرای این بخش از استانداردهای تازه به تعویق افتاده است. از طرف دیگر احتمالا می دانید که خودروسازان داخلی اساسا در بازار انحصاری و بی رقیب داخل کشور، نیازی چندانی را نسبت به ارتقای محصولات خود احساس نمی کنند و حتی مسائلی نظیر انژکتوری شدن خودروهای قدیمی کاربراتوری و یا نصب ترمز ضد قفل ABS نیز در سال های گذشته تنها با فشار سازمان حفاظت از محیط زیست و پلیس راهور ممکن شده بود که در مقطعی از شماره گذاری کردن خودروهای فاقد این فناوری ها جلوگیری به عمل آوردند.
